Volatiliteit is niet gelijk aan Risico
Weekoverzicht 11 2025 + Top vijf maart
“De hele wereld is gek. Aandelen zullen 30% zakken, vervolgens 20% stijgen en daarna weer 30% dalen. Dat wordt het patroon. Wie daar niet mee kan leven, moet wegblijven van aandelen.”
Dit is een vrije vertaling van een uitspraak van Marc Faber, auteur van The Gloom Boom & Doom Report. Ik ben het niet overal met hem eens—integendeel—maar hierin heeft hij een punt.
Deze uitspraak is inmiddels zo’n tien jaar oud. Wie had gedacht dat we de afgelopen jaren een periode zouden meemaken waarin volatiliteit—oftewel het op en neer bewegen van de koersen—een historisch dieptepunt zou bereiken, gemeten aan de VIX?
Aan deze uitzonderlijk kalme periode is nu een einde gekomen. Bij het minste slechte nieuws duiken koersen zomaar 20% omlaag, terwijl we op andere momenten stijgingen van 5% of meer zien.
Daarom wil ik benadrukken dat risico en volatiliteit niet hetzelfde zijn.
Ik ontvang soms bezorgde mails van lezers als een aandeel 20% daalt. Echter een koersdaling van 20% betekent niet per definitie dat er een groot risico is of was. Sterker nog, na zo’n daling is ons risico vaak juist afgenomen. Ik leg dit zo uit.
Het is cruciaal om op de beurs je emoties onder controle te houden. Volgens Warren Buffett is dát, en niet je IQ, de sleutel tot succes. Een manier om emoties te beheersen, is door het onderscheid te begrijpen tussen risico en volatiliteit.
Volatiliteit is de beweging van de aandelenkoers, op en neer. In de beleggingswereld wordt dit uitgedrukt met de beta-ratio.
Een beta van 1 betekent dat een aandeel ongeveer evenveel beweegt als de markt.
Is de beta hoger dan 1, dan beweegt het aandeel sterker dan de markt.
Is de beta lager dan 1, dan beweegt het aandeel juist minder heftig.
Ergens is het misgegaan in de interpretatie hiervan. Aandelen met een beta boven de 1 worden vaak als risicovoller gezien dan aandelen met een beta van 0,5.
Dat klinkt logisch—een risicovoller aandeel beweegt meestal heftiger. Maar betekent dat ook dat een aandeel met een beta van 2 risicovoller is dan een aandeel met een beta van 0,5?
Denk eens na over de volgende twee aandelen:
Aandeel A stond op 1 januari op €10, steeg drie keer tot €20, zakte naar €5 en eindigt het jaar op €16.
Aandeel B begon op €10 en steeg elke maand rustig met €0,50 tot €16.
Welk aandeel is risicovoller?
Het antwoord: de koersbewegingen zeggen niets over het risico.
Risico is niet de volatiliteit van een aandeel, maar het permanente verlies van kapitaal. Anders gezegd: alleen als de intrinsieke waarde van een aandeel daalt, is er sprake van risico.
Stel:
Aandeel A heeft een intrinsieke waarde van €20.
Aandeel B heeft een intrinsieke waarde van €8.
Welk aandeel is nu minder risicovol? Aandeel A, dat momenteel tegen 80% van zijn intrinsieke waarde noteert? Of aandeel B, dat twee keer zijn intrinsieke waarde kost?
En was aandeel A bij €5—slechts 25% van zijn intrinsieke waarde—dan niet nóg minder risicovol dan nu op €16?
Betekent dit dat we een daling van 20% zomaar moeten negeren? Absoluut niet. Het is essentieel om te onderzoeken waarom een aandeel daalt.
Is het pure volatiliteit?
Of is er een fundamentele reden waardoor de intrinsieke waarde is gedaald?
Sterker nog, volatiliteit is de vriend van elke belegger en risico de vijand.
Risico beperken we door grondige analyse en een margin of safety.
Volatiliteit benutten we in ons voordeel.
Drukt de markt een aandeel onder zijn intrinsieke waarde (en margin of safety)? Dan kopen we.
Wordt het aandeel duurder dan zijn intrinsieke waarde? Dan verkopen we.
Wie dit principe begrijpt, zal veel beter kunnen omgaan met grote koersschommelingen. En ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat die grote schommelingen enkel nog erger gaan worden in de nabije toekomst.
Artikels en updates deze week
Deze week ontvingen we cijferupdates van Manitou en Somero Enterprises.
Bij Manitou zagen we een opvallende koersbeweging: eerst steeg de koers flink, om vervolgens op de dag van publicatie met 20% te dalen—een duidelijk voorbeeld van verkeerde marktverwachtingen.
Ook Somero Enterprises daalde na de bekendmaking van de cijfers. Toch zie ik hierin een kwalitatief dividendaandeel met groeipotentieel.
Dinsdag verscheen het eerste deel van de zesde les uit onze introductiereeks Waardebeleggen: De taal van bedrijven.
In de Top Vijf van koopwaardige aandelen is een kleine wijziging: Sipef noteert nu boven haar aankooplimiet en werd vervangen.