We mogen gerust stellen dat Europa de afgelopen vijftien jaar niet het land van melk en honing is geweest. Het bruto nationaal product groeide in die periode met slechts 0,8% per jaar, terwijl de inflatie bepaald niet laag was de afgelopen jaren.
Daarbij kwam de oorlog in Oekraïne, die leidde tot ernstige verstoringen in de toelevering van materialen. Het meest ingrijpende gevolg was echter het stopzetten van de Russische gasleveringen, gecombineerd met de afbouw van kernenergie in landen als Duitsland en België. Deze ontwikkelingen maakten energie in Europa onnodig duur.
Hier kwam ook nog de overregulering vanuit Europa bovenop, evenals hoge belastingen en een vaak ondernemersonvriendelijke houding.
Toch zien we, ondanks al deze tegenwind, nog steeds zeer sterke, kwalitatieve en rendabele bedrijven in Europa. Dit zijn bedrijven die niet alleen overleven in een uitdagende omgeving, maar zelfs groeien en mooie winsten realiseren. Dat zijn sterke bedrijven – daar kan niemand omheen..
Waarom zou de toekomst er anders uitzien, dan de afgelopen vijftien jaar?
Omdat de slinger in Europa te ver is doorgeslagen naar één kant. Met andere woorden: er komt een tegenbeweging. Of we al helemaal het dieptepunt hebben bereikt, weet ik niet, maar veel verder kan het niet gaan zonder onherroepelijke schade aan te richten.
Zodra de druk vanuit de samenleving te groot wordt, zullen beleidsmakers van koers veranderen. Ook het narratief in de media zal omslaan, en dat zou de start kunnen zijn van betere tijden.
Europa versus Amerika: de groeivergelijking
Een vaak gehoord tegenargument is: “Ja, maar de groei in Amerika.” Over de afgelopen vijftien jaar groeide het bruto binnenlands product (BBP) van de Verenigde Staten met gemiddeld 4,2% per jaar, aanzienlijk meer dan de 0,8% in Europa.
Deze cijfers zijn echter deels te danken aan de opkomst van de Amerikaanse techreuzen, die wereldwijd een dominante positie hebben verworven. Buiten deze sector deed de rest van de Amerikaanse economie het niet per se beter dan die van Europa. Zeker niet als we kijken naar hoe die groei tot stand kwam.
De rol van schulden in groei
De schuldenlast in Europa steeg van $9.598 miljard in 2008 naar $14.606 miljard eind 2023. Dat is een stijging van 58,9% naar 79,6% van het BBP, grotendeels veroorzaakt door de pandemie.
In de Verenigde Staten was de toename nog extremer. De overheidsschuld groeide van $9.426 miljard naar $30.203 miljard in dezelfde periode. Dat komt neer op een stijging van 63,8% naar maar liefst 110,4% van het BBP.
Met andere woorden: een aanzienlijk deel van de Amerikaanse groei werd gefinancierd door overheidsschulden. Dit beleid kan echter niet oneindig worden voortgezet. Ook voor de Verenigde Staten is er een grens aan wat de markt zal tolereren.
Mijn conclusies
Kan de VS deze groei volhouden?
De limiet voor schulden -en dus schuldgefinancierde groei- is niet ver weg, en het is onwaarschijnlijk dat er nog een sector opstaat die de impact van de techreuzen kan evenaren. De waarderingen voor vele Amerikaanse bedrijven lijken dan ook overdreven hoog. (Let op: dit is geen kritiek op de VS, maar op de prijzen die worden betaald voor die groei.)Europa staat op een kantelpunt.
Het tij moet keren om onherstelbare schade te voorkomen. Politici zullen hun koers aanpassen, omdat zelfbehoud uiteindelijk belangrijker is voor hen dan ideologie. De menselijke natuur zorgt ervoor dat dit gebeurt.Waarderingsverschil tussen Europa en de VS.
Voor elke euro winst betaal je in Europa 40% minder dan in de Verenigde Staten. Geld op zoek naar rendement zal daarom eerder naar Europa kijken.
De rol van Europees kapitaal
Amerikaanse beleggers zullen niet snel in Europa investeren, op enkele uitzonderingen na. Maar dat hoeft ook niet. De afgelopen jaren stroomde jaarlijks €300 miljard Europees spaargeld naar de Verenigde Staten – meer dan de totale marktwaarde van de Brusselse beurs zonder AB InBev.
Als Europees kapitaal in de toekomst in Europa blijft en misschien zelfs deels terugkeert, kunnen waarderingen hier snel stijgen.
Een goed voorbeeld hiervan zagen we bij Smartphoto. Een klein artikel van mijn vriend Pieter (“De kwaliteitsbelegger”) in een Belgische krant was voldoende om het aandeel met 10% te laten stijgen. Dat is typisch voor kleine aandelen: wanneer kopers plots de waarde zien, gaat het snel.
Hier kan je mijn originele analyse vinden van Smartphoto
Verdubbel Portefeuille overzicht november 2024
Voor wie nog niet bekend is met onze Verdubbel Portefeuille, lees er meer over hier
Waar ik dinsdag nog schreef tegen een verlies van -4% aan te kijken, is dat vandaag al niet meer het geval: er werd inmiddels 2% goedgemaakt. Het kan snel gaan op de beurs.
November: een zwakke maand
November was een slechte maand voor onze portefeuille, net als voor veel Europese small caps. De verkiezing van Trump zorgde voor een nog grotere kapitaalstroom richting Amerika, waardoor Europese aandelen verder onder druk kwamen te staan.
Voor december verwacht ik eerlijk gezegd weinig beterschap. In de laatste weken van het jaar valt de handel vaak stil. Veel fondsbeheerders maken hun balansen schoon door verliezende posities te verkopen, zodat deze niet in de jaarverslagen opduiken. Dit leidt er vaak toe dat bestaande trends doorzetten, en dat is op dit moment niet in ons voordeel.
Eind november stond onze portefeuille op -2,9%. Dat is niet de start waarop ik had gehoopt, maar het komt ook niet als een verrassing.
Waarom deze portefeuille?
De Verdubbel Portefeuille is gestart vanuit de overtuiging dat het keerpunt voor kleine, kwalitatieve Europese aandelen nabij is. De exacte bodem raken, dat is bijna onmogelijk en zou puur geluk zijn geweest. Zoals Joel Greenblatt het treffend verwoordt:
“Unless you buy a stock at the exact bottom (which is next to impossible), you will be down at some point after you make every investment. Your success entirely depends on how dispassionate you are towards short-term stock price fluctuations. Behavior matters.”
Het waarom van Europese small caps kon je hierboven al lezen.
Positie en vooruitzichten
Eind november was ongeveer 60% van de portefeuille belegd. Voor de resterende 40% cash vinden we voldoende kandidaten, waaronder het vergroten van enkele bestaande posities. Toch blijven we vasthouden aan ons plan om gespreid in te stappen.
Het doel is niet om dit jaar de beurs te verslaan, maar om ons geld in 5 tot 7 jaar te verdubbelen – met een duidelijke voorkeur voor vijf jaar natuurlijk.